600'lerde Türk Dünyası

• Avrupa'da: Avarlar
• Kafkasya ve Karadeniz'de: Hazar Kağanlığı
• Kazan'da:Büyük Bulgarya ve İtil Bulgarları.
• Orta Asya'da: Çin hakimiyeti.

• Avrupa'da: Avarlar ve Tuna Bulgarları.
• Kafkasya ve Karadeniz'de: Hazar Kağanlığı
• Kazan'da:İtil Bulgarları.
• Orta Asya'da: 2. Göktürk Dönemi ve Batı Türkistan'da Türgişler sonra Karluklar.

Talas Savaşı, 751 yılında bugünkü Kırgızistan sınırları civarında Araplarla Çinliler arasında yapılan savaş. Parçalanan Türkeşlerin “Kara Türkeşler” gurubu 742 de Çinlilerin desteğiyle Tumoça komutasında bağımsızlıklarını korudular. Taşkent (Keş)’teki bu Kara Türkeşlerin sonraki hükümdarı Bahadır Tudun, Çinli komutan Kao Siyen Çe (ya da Gao Hsien-çı) tarafından öldürüldü (751). Bütün mallarına el konuldu. Şehir yağma edildi. Çinli komutan hükümdara söz verdiği halde, onu komplo ile ve onursuzca öldürtmüştü. Bu olaydan sonra kaçmayı başaran hükümdarın oğlu, Karluk Türklerinden ve Araplardan yardım istedi. Türklerin yardım istediği sırada Horasan valisi olan Ebu Müslim, Arap liderleri gibi düşünmedi ve komutanı Ziya bin Salih’i gönderdi. Karluk Türkleri (Karahanlılar Devleti’ni kuran ana boydur) ise zaten Çinlilere düşmandı. II. Göktürk Devleti’nin yıkılmasıyla bağımsızlıklarına kavuşmuşlardı. Onlar da olumlu cevap verdiler. Böylece 751’de birleşen kuvvetler, Talas nehri kıyılarında Çin ordusunu ezdiler. Çinlilerin yok olurcasına yenilmelerinde Karluk ve Yağma Türklerinin Çin ordusunun arkasına sarkmaları ve onları iki ateş arasında bırakmaları etkili oldu. Bu olaydan sonra, Türkler müslümanlıkla tanışmaya başladı.

 800'lerde Türk Dünyası

• Avrupa'da: Peçenek Hanlığı, Uz Hanlığı, Tuna Bulgarları (874'de Slavlaştı)
• Kafkasya ve Karadeniz'de: Hazar Kağanlığı
• Kazan'da:İtil Bulgarları
• Orta Asya'da: Doğu'da Uygurlar ve Batı Türkistan'da Karluklar.Sibirya'da Kimekler.
• Mısır'da: Tolunoğulları.

 900'lerde Türk Dünyası

• Avrupa'da: Peçenekler, Uzlar, Kıpçaklar
• Kafkasya ve Karadeniz'de: Hazar Kağanlığı
• Bugünkü Rusya'da: İdil Bulgarları
• Orta Asya'da: Doğu'da Kırgızlar ve Kansu Uygur Krallığı, Karahoca Uygur Krallığı, Karahanlılar Çin sınırında Şatuolar.
• Bugünkü Afganistan ve İran'da: Gazneliler.
• Mısır'da: Akşitler.